Rus dili təzyiq alətinə çevrilir: "Moskva Qırğızıstanda köhnə ssenariləri işə sala bilər”

Qırğızıstanda 30 noyabrda keçiriləcək növbədənkənar parlament seçkilərinə 530 namizəd qatılacaq. Kremlə bağlı media prosesdə millətçi şüarların artdığını və “rusdilli əhalinin təmsil olunmamasını” tənqid edir. Halbuki ölkədə 2023-cü ildə qəbul edilən qanuna əsasən qırğız dili məcburi dövlət dilidir və hakimiyyət bunun tətbiqində israrlıdır.

Rus mediasını narahat edən əsas məqamlardan biri də Qırğızıstanın Çinlə əlaqələrini gücləndirməsidir. Moskvanın regionda mövqeyinin zəiflədiyi fonunda Çinin təsirinin artması Kremlin diqqətini çəkir. 

Maraqlıdır, “rusdilli əhali” iddiaları və Qırğızıstanın Çinlə əlaqələrini artırması fonunda, Moskvanın bu ölkə qarşısında təsirini qorumaq üçün hansı addımlara əl ata biləcəyi gözlənilir? 

Mövzu ilə bağlı TodayPress TV-yə danışan siyasi ekspert Aytən Qurbanova bildirib ki, Qırğızıstan Rusiyanın siyasi təsirindən tam çıxmayıb:

"Qırğızıstan ümumilikdə Mərkəzi Asiya regionunda Rusiyanın xarici siyasətində kifayət qədər önəmli istiqamətlərdən birini təşkil edir. Tarixə nəzər yetirdikdə, Qırğızıstandakı siyasi proseslərə Rusiyanın maksimum dərəcədə müdaxilə imkanlarından istifadə etdiyi, rus dili amilini ön plana çıxardığı və təsir mexanizmlərini qorumağa çalışdığı aydın görünür. Ekspertin fikrincə, növbəti parlament seçkilərində də Rusiyanın təsir alətlərindən istifadə cəhdləri istisna edilmir".

Onun sözlərinə görə, rus dili Moskvanın seçkilərə təsir alətidir:

"Rus dili faktoru Rusiyanın xarici siyasətində yumşaq güc vasitəsi olaraq xüsusi yer tutur və Moskva postsovet məkanında uzun illərdir bu mexanizmdən istifadə edir. Bunun bariz nümunəsi Ukrayna proseslərində açıq şəkildə müşahidə olunub. Qırğızıstanda gedən siyasi proseslərdə isə rusdilli əhalinin təmsilçiliyi ilə bağlı məsələlərin gündəmə gətirilməsi Rusiyanın seçki prosesinə dair müəyyən ssenarilərinin olduğuna işarə edir".

Ekspert əlavə edib ki, Moskvanın seçkilərə siyasi və informasiya vasitəsilə müdaxiləsi ehtimalı var:

"Siyasi partiyalar və müxtəlif siyasi qruplaşmalar vasitəsilə seçki prosesinə müdaxilə və ya təxribatların yaradılması ehtimalı mövcuddur. Bununla yanaşı, media və kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə etməklə Qırğızıstanla bağlı müəyyən təbliğat və kampaniyaların aparılması da mümkündür".

A.Qurbanova, vurğulayıb ki, Rusiyada etnik qırğızlara təzyiq ehtimalı Moskvanın aqressiv siyasətinin göstəricisidir:

"Diqqət çəkən məqamlardan biri də Rusiyada yaşayan etnik qırğızlara qarşı təzyiq mexanizmlərinin gündəmə gəlməsi ehtimalıdır. Çünki son dövrlərdə Rusiyada etnik azlıqlara qarşı zorakılıq halları və onların hüquqlarının məhdudlaşdırılması daha çox müşahidə olunur. Bu isə Rusiyanın xarici siyasətdə aqressiv ritorikasının nəticəsi kimi dəyərləndirilə bilər".

Ekspert son olaraq əlavə edib ki, Qırğızıstandakı seçki prosesi Rusiyanın maraqları fonunda müəyyən qarşıdurmalar və gərginliklə müşayiət oluna bilər.

 Jalə Rövşən