Niderlandda siyasi labirint — Heç bir partiya çoxluq əldə edə bilmədi

Niderlandda keçirilən parlament seçkilərində “Demokratlar 66” (D66) partiyası 150 yerlik parlamentdə 27 mandatla lider olub.

Geert Vildersin rəhbərlik etdiyi sağ populist Azadlıq Partiyası (PVV) 25 yer qazanıb. Heç bir partiya mütləq çoxluq əldə etmədiyindən, hökumət qurmaq üçün ən azı 76 yerlik koalisiya formalaşdırılmalıdır.

Seçici fəallığı 76,3% təşkil edib ki, bu da ötən seçkilərlə müqayisədə bir qədər azdır.

Parlamentdə heç bir partiyanın mütləq çoxluq qazana bilməməsi Niderlandı uzunmüddətli siyasi qeyri-müəyyənliyə aparırmı? Koalisiya qurmaq çətinliyi ölkənin beynəlxalq mövqelərinə və Aİ siyasətinə necə yansıyacaq?

Mövzu ilə bağlı TodayPress TV-yə danışan politoloq Tural İsmayılov bildirib ki, Niderlandın siyasi mənzərəsi bu gün açıq şəkildə dərin struktur böhranının göstəricisidir:

"Seçkilərdən sonra yaranan tablo artıq sistemin öz daxilində tükəndiyini göstərir. Parlamentdə heç bir partiyanın mütləq çoxluq əldə edə bilməməsi idarəetmə mexanizmini iflic vəziyyətinə salıb.

Siyasi proseslər ideyalar və proqramlar əsasında yox, kreslo bölgüsü və taktiki razılaşmalar üzərində qurulub. Hökumət formalaşdırılması aylarla çəkir, nəticədə məsuliyyət hissi tamamilə itir. Bu, demokratiya deyil, idarəetmə yorğunluğunun klassik nümunəsidir".

Ekspert əlavə edib ki, Niderlandın siyasi elitası uzun illərdir real sosial problemlərlə təmasdan uzaq düşüb. Cəmiyyətin gündəlik narahatlıqları – yaşayış, təhlükəsizlik, mədəni dəyərlər hökumətin gündəminə çevrilmir. “Tolerantlıq” və “liberal dəyərlər” kimi anlayışlar indi yalnız siyasi ritorika kimi səslənir, məzmununu çoxdan itirib:

"Daxildə konsensus mədəniyyəti formal səviyyədə qalıb, amma real birləşdirici ideya yoxdur. Siyasətdə mərkəz boşalıb, radikallıq və populizm isə bu boşluğu doldurur. Dövlət idarəçiliyi sanki avtopilotdadır – mexanizmlər işləyir, amma istiqamət yoxdur".

T.İsmayılov xarici siyasətdə də eyni qeyri-müəyyənliyin müşahidə olunduğunu bildirib:

"Niderland bir vaxtlar Avropa masasında fikir formalaşdıran ölkə idisə, indi sadəcə ümumi qərarlara qoşulan passiv iştirakçıdır. Bu, sistemin gücsüzlüyünün təzahürüdür.

Nəticə etibarilə, Niderland artıq sabitlik modeli deyil – idarəetmənin içində öz dinamizmini itirmiş, konseptual boşluqda qalan bir dövlətdir. Bu vəziyyət davam edərsə, ölkə siyasi baxımdan texniki, lakin mənəvi cəhətdən donmuş sistemə çevriləcək".

Qeyd edək ki, Seçki Şurasının gələn həftənin sonunda nəticələri rəsmən təsdiq edəcəyi gözlənilir.

Xatırladaq ki, 2023-cü il seçkilərində sağ populistlər qalib gəlib.

Qiymət Mahir

TodayPress TV