Hansı valideynlərə güzəştlər olunacaq? – AÇIQLANDI

Sosial

13.06.2025 16:27

Milli Məclisin deputatı Fatma Yıldırım parlamentin Elm və təhsil komitəsinin iclasında təklif edib ki, 0-3 yaşlı uşaqlara baxan valideynlər üçün çevik və qısaldılmış iş rejimi, müəyyən vəzifələr üçün onlayn çalışmaq icazələrinin qanunla tənzimlənərək tətbiq olunması mexanizmləri hazırlanmalıdır. 

Bəs sözügedən mexanizm tətbiq olunarsa, onun hansı üstünlükləri olacaq?

Mövzu ilə bağlı TodayPress TV-yə danışan iqtisadçı Elçin Rəşidov bildirib ki, uşaqlı ailələr üçün çevik iş rejiminin tətbiqi dövlətin sosial siyasətinin güclənməsinə, ailə institutunun möhkəmlənməsinə və ölkənin uzunmüddətli iqtisadi inkişafına müsbət təsir göstərə bilər.

Ekspertin sözlərinə görə, istər ananın, istərsə də atanın uşağa daha çox vaxt ayırması ailə institutunu gücləndirməklə yanaşı, uşaqların baxımı və tərbiyəsi baxımından da cəmiyyətə töhfə verəcək:

"Bu tip mexanizmlər demoqrafik baxımdan da əhəmiyyətlidir. İnsanlar ailə və uşaq planlaması apararkən sosial dəstək mexanizmlərini nəzərə alırlar. Bu gün atılan addımlar gələcək 30-50 ilin iqtisadi əsasını formalaşdıra bilər".

İqtisadçının fikrincə, çevik iş qrafiki ilə bağlı qanunvericilik bazasının formalaşdırılması vacibdir. Bunun üçün ilkin mərhələdə məsələ parlamentdə müzakirəyə çıxarılmalı, Əmək Məcəlləsinə müvafiq düzəlişlər edilməlidir.

Onun sözlərinə görə, xüsusilə 0-3 yaşlı uşaqları olan valideynlər üçün çevik və ya qısaldılmış iş rejimi qanunla tənzimlənməlidir. Bu addımı atan şirkətlərə də müəyyən vergi və sosial ödəniş güzəştləri verilməlidir. Məsələn, həmin işçinin vergisi və DSMF ödənişi dövlət tərəfindən qarşılanarsa, bu təşəbbüsləri daha da stimullaşdırar.

Elçin Rəşidov həmçinin əlavə edib ki, çevik iş modeli bəzi bizneslər üçün müəyyən çətinliklər yarada bilər. Çünki bu zaman işəgötürənlər əmək resurslarından tam şəkildə istifadə edə bilməyəcək. Onun fikrincə, gender bərabərliyini qorumaq üçün güzəştlər yalnız qadınlara deyil, həm də atalara şamil olunmalıdır: 

"Əgər güzəştlər yalnız qadınlara tətbiq olunarsa, bu, gender balansını poza bilər. İşəgötürənlər qadınları işə götürməkdən çəkinə bilərlər. Bu isə yeni bir diskriminasiya formasına səbəb olar. Texnoloji infrastruktur da əsas amildir. Bakıda məsafədən və onlayn iş imkanları geniş yayılmış olsa da, regionlarda bu sahədə ciddi çatışmazlıqlar var. Əgər çevik iş rejimi onlayn formatda tətbiq olunacaqsa, internet infrastrukturunun və texnoloji vasitələrin əlçatanlığı da artırılmalıdır".

Ekspert vurğulayıb ki, beynəlxalq təcrübədə sosial dövlət modelini tətbiq edən ölkələrdə bu sahədə uğurlu nümunələr mövcuddur. Məsələn, İsveçdə valideynlərə iş yerindən icazə, güzəştli və ya tam ödənişsiz bağça sistemi tətbiq olunur. Türkiyədə isə çevik iş rejimi və məsafədən işləmə imkanları mövcuddur, lakin uşaq baxımı proqramları məhduddur və bütün ailələri əhatə etmir. Amma ABŞ kimi lider ölkə heç bir dəstək vermir. 

Qeyd edək ki, təklifdə əsaslı baxım, dayə və ailə yardım proqramları, eləcə də uşağın psixoloji vəziyyətinin nəzərə alınması da yer alır.

Türkan İsgəndərli

tag: Ailə,Qadın,Uşaq,İş,Valideyn,Todaypress.tv,

photo